Samen op reis!
Als leren niet vanzelf gaat dan heb je het zwaar op school. Want zelf merk je als kind perfect of je met de groep mee kunt of juist niet. En dat levert soms heel verdrietige momenten op voor de kinderen maar ook voor de ouders.
Niet kunnen leren is natuurlijk iets anders als niet willen leren. Ik wil het nu hebben over de kinderen die niet kunnen leren of waarbij het anders gaat
Er kunnen veel oorzaken zijn waardoor het leren niet vanzelf lukt. Ik ga daar niet verder op in omdat ik dan een heel boekwerk zou moeten schrijven en dat is natuurlijk (nog) niet de bedoeling.
Wat wel bij alle kinderen identiek is, ongeacht de oorzaak, is het feit dat ze zich anders voelen dan al die andere kinderen in de klas of bv in het gezin. Het zal je maar overkomen dat je de enige bent in het gezin waar het leren niet van een leien dakje afgaat. Deze kinderen komen over het algemeen bij mij in de praktijk aan met frisse tegenzin. Ze moeten alweer iets anders doen dan al de andere kinderen die ze kennen. Of voelen zich gedwongen door absoluut liefhebbende ouders die het beste met hun kind voorhebben. Moeten alweer op woensdagmiddag ergens naar toe om “beter” te worden (!).
Hoe dan ook, in de eerste gesprekken met deze kinderen merk ik vaak dat er pijn, schaamte en verdriet heerst bij het kind. Ben ik dan niet goed? Waarom heb ik dat? Ik kan er toch ook niets aan doen! Ik beantwoord alle vragen voor zover ik daar antwoorden op heb. Het gaat namelijk niet zozeer om het antwoord dat ik geef maar om het kind het gevoel te geven dat het gehoord wordt.
Hoe bedoel je….gehoord? Ouders luisteren toch naar hun kinderen en leerkrachten doen dat zeer zeker ook! Klopt helemaal. En ze luisteren ook goed naar het kind. En toch…moet er meer huiswerk om te oefenen mee naar huis. Maar het kind wil niet! En toch moet er een begeleider opgezet worden want er is achterstand. Maar het kind wil niet! En toch moet er elke keer weer met het kind apart gezeten worden om hiaten weg te werken. Maar het kind wil dat niet.
Kinderen die zoveel moeten omdat ze het anders niet redden (qua norm) op de basisschool hebben het zwaar. En eerlijk gezegd kan ik het ook niet leuker maken dan het is. Wat ik wel kan doen is deze kinderen afhalen. Daarmee wil ik zeggen dat ik me verplaatst in het kind. En daar waar dit kind vastloopt, stap ik mee op de bus.
Dat gaat niet zomaar. Daarvoor moet ik een relatie met een kind opbouwen. Soms gaat dat soepel..soms niet. Maar de essentie blijft dat ik Samen met kind op pad ga. Het is namelijk vaak niet het leerprobleem dat het leren bemoeilijkt maar juist iets anders. Waarnemen, focus, zorgvuldig zijn. Dat is allemaal te leren en te trainen. Dat doe ik met spelletjes waarbij de cognitieve (denk) functies worden ingeoefend. Dit combineer indien mogelijk met schoolse zaken en maak daarbij de transfer samen met het kind naar hoe een net geleerde strategie bij een spelletje ook kan worden toegepast bij het leren. Ik moet dus eerst van het kind leren hoe het kind in elkaar zit om dan het kind iets te kunnen leren. Klinkt wazig maar is het niet. Ouders doen dat voortdurend.
Waarom kan een baby niet lopen als hij geboren wordt? Deze vraag werd me gesteld door een van mijn leerlingen. Ik wilde een heel verhaal gaan houden over spieren en pezen en allerlei zaken die daarmee te maken hadden. Hij onderbrak me en zei heel vrolijk: “Laat maar ik weet het al…de papa en mama hebben hem dat in de buik nog niet kunnen leren.” En dat klopt helemaal. Soms ben je ergens nog niet aan toe. En zo kan dat ook met leren gaan. Dat kan zijn omdat er iets nog niet ontwikkeld is. Of nog niet ontwikkeld kan worden. En het kan ook zijn dat het leren via een andere weg verloopt.
Dezelfde leerling van eerder in dit verhaal wist me ook te vertellen dat als er in je hoofd iets niet goed gaat dat niet wil zeggen dat je het niet kunt. Het wil alleen maar zeggen dat de weggetjes in je hoofd anders lopen en je TomTom nog niet geupdate is!
Ik kan je zeggen dat ik dan wel even sta te kijken van zoveel 9-jarige wijsheid. Het klopt helemaal. Als de netwerken in je hoofd anders lopen, dus als je anders bekabeld bent, dan leer je ook anders. Dan sla je informatie anders op. Misschien wel op de verkeerde plek en kun je deze informatie, als je nodig hebt, gewoon niet meer terugvinden. Ondanks dat je je uiterste stinkende best doet….lukt het gewoon niet. Heel vervelend als je merkt dat je heel hard hebt geleerd en je de dag erna met de beste wil van de wereld niet meer weet dat 7×7 49 is.
En zo kan ik veel verhalen vertellen. Veel verdriet beschrijven en ook, en daar gaat het me om, veel mooie verhalen vertellen. Over de reis, de grenzen en de onbeschrijfelijke vreugde die een kind kan beleven als het leren (op niveau) wel lukt. Op een andere manier, zijn of haar manier, een getuigenis van een reis die we samen maakten. En van de ouders die hun kind zien groeien en zelfs zien opbloeien.
Van Samen leren naar alleen kunnen klinkt misschien als een slogan. Maar het is meer dan dat. Het is hoe we allemaal leren. Hoe we allemaal verder komen. Niemand kan het alleen. Je hebt de ander nodig om verder te komen. Dat is voor iedereen zo, vanaf het moment dat we geboren worden. En voor sommigen blijft het langer zo. Die ander in het woordje Samen, dat ben jij als ouder en ik als begeleider.
Ik heb een geweldig beroep! Ik ga op reis en ik neem mee….mezelf en de ander! En samen beklimmen we onmogelijke bergen, gaan we over grenzen heen, vallen we en staan we ook weer op. Kijken we samen naar de volgende etappe, plannen we heel goed hoe we verder gaan en bedenken wat we daarvoor nodig hebben. En ieder reisdoel dat we bereiken is een feestje waard!
Let’s Procrastinate! Uitstelgedrag.
Uitstelgedrag is van alle tijden en komt voor bij iedereen. En het irriteert de uitsteller en degene die het uitstelgedrag raakt. En toch…blijven we het doen. Stel je moet je huiswerk af hebben. Maar ja dat leuke spel dat je aan het spelen bent op de gamecomputer heeft net een nieuwe update gekregen. En die moet je toch echt éven uitspelen.
Of vanavond komt er bezoek en de was van 7 dagen ligt ongestreken (wel schoon!) in de woonkamer. En toch ga je eerst éven lekker buiten in de zon zitten met een boek.
De deadline voor je project is morgen. Je hebt de hoofdlijnen echt wel op papier staan maar er moet toch best nog wat tijd ingestopt worden. Eerst maar eens éven Facebook bekijken. Dat kan best!
En ondertussen raak je van binnen opgefokt omdat je niet doet wat je moet doen. Je kiest ervoor om dat wat je moet doen, uit te stellen tot een ander moment. En daar voel je je in eerste instantie goed bij…maar dat blijft niet lang zo! Maar je blijft het uitstellen! En daar heb je ook echt goede redenen voor.
• Ik werk veel beter onder druk!
• Ik heb al zoveel klaar, dat laatste beetje doe ik straks met 2 vingers in de neus.
• Ik heb al zo hard gewerkt vandaag, eerst even een pauze. Ik begin zo!
• Dadelijk! Wacht effe! Ben be-hee-zig!
• Ik krijg het nu toch niet meer af , dan doe ik ook maar helemaal niets meer!
Herken je jezelf hierin? Troost je! We doen het allemaal in meerdere of mindere mate. Ook ik!
Er is in boeken en op het internet heel veel over dit onderwerp te vinden. De links naar twee, naar mijn mening, interessante artikelen vindt je beneden.
Ik ga op dit moment alleen in op het uitstelgedrag van kinderen ( tot 12 jaar).
Uitstelgedrag is aangeleerd gedrag. Dat zal niet iedereen zo zien. Alles wat we leren is in principe door iemand aan ons voorgedaan. Dus de vraag: “Hoe kan het zijn dat mijn kind zijn huiswerk altijd uitstelt?” kan ik gemakkelijk beantwoorden met “Dat heeft hij of zij ergens geleerd”. Ik weet zeker dat er geen enkele ouder ooit tegen zijn kind zegt: ”Joh ik ga je eens even leren hoe je uitstelgedrag moet vertonen!” En toch, heeft het kind het ergens geleerd.
Als we dan ook nog eens weten dat mensen alleen iets doen als het hen iets oplevert dan rijst de 2e vraag al snel op. Wat levert uitstelgedrag dan op. Nou! Je zult ervan opkijken. Veel! Ik neem er maar een aantal door. In de artikelen staat er natuurlijk veel meer over geschreven. Vooral ook gekoppeld aan specifieke persoonlijkheidstypes.
• Een goed gevoel dat je iets leuks aan het doen bent. En het maakt helemaal niet uit wat je dan doet. Als het maar niet het huiswerk (kamer opruimen en afwasmachine zijn daar niet de juiste voorbeelden van). Appen, gamen, even naar Pietje want die weet welk huiswerk ik heb enz
• Je beloont je zelf even met iets leuks of fijns omdat je al zo hard hebt gewerkt vandaag op school. Op zich is niets mis mee om even na school een momentje thee te drinken. Maar als dat momentje tot half zes duurt…tja!
• Je zegt tegen jezelf dat je het huiswerk echt zo af hebt. Het is maar weinig en je had in school al eraan gewerkt. Dus je begint pas later want dat kan echt wel.
• Ik weet dat ik het huiswerk niet kan maken en daar voel ik me niet echt fijn bij. Dus ik ga op zoek naar iets dat me goed laat voelen en duw zo het vervelende gevoel naar de achtergrond.
Het is dus zo dat ook kinderen vervelende of doedingen uitstellen omdat het ze een fijner gevoel geeft om iets te doen wat wél leuk is. Kinderen weten best dat ze huiswerk moeten maken en dat het voor een bepaalde tijd af moet. En toch is dit simpele feit niet voldoende om ze in actie te laten komen.
Maar hoe krijg ik mijn kind dan wel zover?
TOV-leren heeft de kennis en ervaring om hier met kinderen aan te werken. Eerlijk is eerlijk, eens kinderen gaan puberen is natuurlijk alles weer anders. Maar tot die tijd zijn de volgende punten van belang in de begeleiding van kinderen met uitstelgedrag.
• Geef kinderen het inzicht dat het goede gevoel (de beloning) eigenlijk niets meer is dan jezelf voor de gek houden. Dit is meestal het eerste en ook meest confronterende gesprek. Kinderen zijn heel eerlijk over wat ze doen en waarom ze het doen. Maar inzicht krijgen in waarom je uitstelt tot het vaak te laat is, maakt veel los. Ik luister en observeer de kinderen zeer nauwkeurig en vraag door. Hierbij is de centrale vraag waarom doe je iets waarvan je van te voren al weet dat het je problemen gaat opleveren. Verbazingwekkend genoeg weegt het korte fijne gevoel van bv een spelletje spelen zwaarder dan het in de problemen komen omdat het huiswerk niet af is. En daar haak ik op in. Oorzaak en gevolg worden besproken van dit gedrag. Waarbij ik eerst focus op wat de gevolgen zijn van dit gedrag en dan pas verder op de oorzaak in ga. In de praktijk merk ik dat kinderen dit vaak best wel weten maar niet in staat zijn het zelf te doorbreken. Ik maak het vaak met inzichtelijk met schema’s, woordwebjes, enz.
• De volgende stap is een hele belangrijke! We gaan samen iets uitkiezen waar het kind altijd uitstelgedrag bij vertoont. Voor het gemak, het maken van het huiswerk voor spelling. Spelling is namelijk (in dit geval) het zwakste vak qua scores. Samen gaan we dan op onderzoek uit. Heeft dit kind meer tijd nodig om de opdrachten te kunnen maken? Dan is het dus echt niet handig als je dit gaat uitstellen, want je komt dus dan tijd tekort. Vaak genoeg maak ik mee dat kinderen dan aangeven dat ze daar nog nooit over nagedacht hebben. En dat is dan precies wat we gaan doen. We gaan daar over nadenken en kijken wat de mogelijke gevolgen zijn. Dit inzicht is heel belangrijk voor de volgende stap.
• Hoe kunnen we het anders gaan doen als we weten dat dit niet de juiste manier is?
We gaan in detail bespreken wat een goede manier van werken zou kunnen zijn. Daar zijn meerdere manieren voor te bedenken, passend bij het kind. Stel dat er ook sprake is van een achterstand en die is niet weggewerkt dan kun je ook niet verwachten dat een kind het opeens wel kan als de manier van werken klopt.
• We gaan het proces in stapjes verdelen. Bv je spullen bij je hebben, de opdrachten lezen, eventueel extra instructie geven, hardop voordoen en nadoen …daarna samen doen…en als het kan, daarna alleen. Dit is natuurlijk een proces dat langer duurt dan nu hier even in het kort op papier staat. En nogmaals, per kind kan en zal dit verschillen.
• De eerste keer dat een kind het alleen kan, en ook alleen doet, en succesvol is, is een geweldig moment. Het kind zal op dit moment een ervaring opdoen die belangrijker is dan het goede gevoel van uitstellen. Dus de beloning van trotse ouders, trotse leerkracht maar vooral het eigen trotse gevoel is sterker dan de korte termijn beloning van het uitstelgedrag
• Nu gaan we dit proces inslijten. Dat wil zeggen dat we spelling op deze manier gaan aanpakken en daar niet van gaan afwijken. (uitzonderingen daargelaten) Deze manier van werken gaan we daarna ook weer toepassen op andere vakken. We gebruiken de succeservaring als kapstok voor de volgende stap.
Het motto van TOV-leren van Samen leren naar alleen kunnen is ook hier weer van toepassing.
Het mag helder zijn dat de aanpak voor ieder kind met uitstelgedrag anders zal zijn. Afhankelijk van de persoonlijkheid van het kind, de problematiek die er mogelijk speelt en manier waarop het traject verloopt zullen er tussentijdse aanpassingen nodig zijn. Bovenstaande werkwijze is dus de algemene manier van werken in de praktijk.
Herken je zoon of dochter hierin en wil je graag dat je kind de kans krijgt om te leren hoe het wel kan? Neem dan vrijblijvend contact met me op via info@tov-leren.com. Of bel 0617451679